Backslash: Therapy and mindfulness training gets a change of scenery as psychologists and trainers head out to nature. Backslash sits down with mental health professionals to talk about why the outdoors are key to healing burn-out, depression and other mental illnesses.
Promovendus Roald Pijpker van de leerstoelgroep Gezondheid en Maatschappij van Wageningen University onderzoekt hoe Buitenpsychologie bij kan dragen aan het herstellen van jonge werknemers met een burn-out. De samenwerking met de intrinsiek gemotiveerde Buitenpsychologen verloopt heel natuurlijk en soepel.
Veel onderzoek toont aan dat het zijn in de natuur direct bijdraagt aan onze gezondheid en welbevinden. Het meest recente voorbeeld dateert uit een Brits onderzoeker waar gekeken is naar hoevéél tijd iemand in de natuur moet doorbrengen om een effect op de gezondheid teweeg te brengen. Ze vroegen aan twintigduizend mensen hoeveel tijd ze de afgelopen week in een natuurlijke omgeving doorbrachten en naar hun welzijn. Er is gekeken naar de tijd die is doorgebracht in een bos, park, landelijk gebied of vlakbij het water. Daaruit blijkt dat mensen die minimaal twee uur per week in de natuur doorbrengen veel vaker aangeven dat ze tevreden zijn met hun leven en in goede gezondheid verkeren. Het maakt niet uit of die twee uur aaneengesloten of verspreid over de week in de natuur wordt doorgebracht. Ook de mate van bewegen blijkt niet belangrijk. Simpelweg stilzitten en de natuur in je opnemen zorgt al voor een positief effect.
De positieve effecten van de natuur op onze gezondheid en welzijn worden ook steeds meer gebruikt in de gezondheidszorg. In de Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ) laten BIG-geregistreerde psychologen begeleiding steeds vaker in de natuur plaatsvinden. Je kunt je voorstellen dat juist nu steeds meer psychologen de natuur opzoeken; dat is dan een paradoxaal positief effect van de COVID-19 crisis. Tegelijkertijd staat onderzoek naar Buitenpsychologie nog in de kinderschoenen, maar eerste studies suggereren consistent dat ‘natuur als spreekkamer’ voordelige effecten heeft op het herstelproces van de cliënt, het welzijn van de zorgprofessional en dus de kwaliteit van de begeleiding. Maar hoe kun je nu de effectiviteit van Buitenpsychologie en de succesfactoren van deze interventie in kaart brengen? Het promotieonderzoek van Roald Pijpker richt zich specifiek op het beantwoorden van deze vraag om Buitenpsychologie meer op de radar te krijgen binnen de reguliere GGZ.
In zijn eerste twee deelonderzoeken stond onderzoek naar herstel van burn-out, in het algemeen, onder jonge werknemers centraal. Hierbij is niet expliciet gekeken naar de rol van groen, maar wel naar de succesfactoren die het herstel van burn-out kunnen verklaren. Je fysiek en mentaal goed voelen, buiten zijn, signalen die je lichaam geeft leren herkennen en begrijpen, reflecteren op het heden en de toekomst, het hervinden van zingeving, en een gevoel van controle over het herstelproces zijn maar een aantal voorbeelden van hulpbronnen die bijdragen aan het herstelproces. Buitenpsychologie heeft de potentie om deze (tijdelijke) uitgeputte hulbronnen te herstellen en daarmee jonge werknemers weer grip op de situatie te geven en een succesvol re-integratieproces te ondersteunen.
Roald is momenteel in Zürich, bij het Center of Salutogenesis, waar hij een evaluatiemodel ontwikkeld om het effect van Buitenpsychologie en de werkzame kernelementen in kaart te brengen. Hierbij staat de context van Buitenpsychologie (wat gebeurt er), het proces (welke veranderingen vinden plaats) en uitkomsten (wat levert Buitenpsychologie op) centraal. De resultaten van de eerste twee deelonderzoeken geven uiteraard een richting naar de mogelijke processen en uitkomsten. Tegelijkertijd neemt Roald online interviews af met oud-cliënten van Buitenpsychologie en de Buitenpsychologen zelf, om de ervaringen in kaart te brengen en zo de context, processen en uitkomsten beter inzichtelijk te krijgen. Ook worden er expertinterviews afgenomen met onderzoekers uit Noorwegen en Sweden, waar de natuur al sterker is ingebed in het reguliere zorgstelsel. Deze participatieve methode – waarbij inzichten vanuit verschillende invalshoeken elkaar aanvullen – zal uiteindelijk resulteren in een evaluatiemodel op maat.
In 2021 vindt de laatste deelstudie plaats van het promotieonderzoek, waarbij Buitenpsychologie psychologie daadwerkelijk geëvalueerd wordt op effect en onderliggende succesfactoren, met andere woorden, de werkzame kernelementen die bijdragen aan het herstel van jonge werknemers meet burn-out. Waar veel onderzoek zich primair richt op de meerwaarde van Buitenpsychologie voor het herstelproces van cliënten, leggen wij ook het accent op de meerwaarde voor de GZ-psychologen zelf en de begeleiding in zijn geheel. Door deze holistische evaluatie is de kans het grootst om Buitenpsychologie echt op de radar de zetten binnen de reguliere GGZ. In juni 2022 zal het promotieonderzoek afgerond zijn en is iedereen uiteraard welkom bij de verdediging van het proefschrift later dat jaar.
Onderzoeksteam:
Promovendus: Roald Pijpker, MSc, (Onderzoeker en projectleider, Gezondheid en Maatschappij, Wageningen University)
Copromotor: Dr. Ir. Lenneke Vaandrager (Universitair Hoofddocent, Gezondheid en Maatschappij, Wageningen University)
Comopromotor: Dr. Esther Veen (Universitair Docent, Rurale Sociologie, Wageningen University)
Promotor: Prof. Dr. Maria Koelen (Professor Emeritus, Gezondheid en Maatschappij, Wageningen University)
Belangrijke mensen op bezoek
Wat denk jij als eerste bij de term belangrijke mensen? Zou ik gewandeld hebben met de minister president? Of een bekende Nederlander? Misschien een hot shot uit het buitenland of een goeroe?
Lees jij nu ook snel door om een antwoord te krijgen?
Ga mee de natuur in, daar liggen alle antwoorden die je zoekt.
Mijn cliënt, een man, komt voor de derde keer bij me. Hij moet er ver voor rijden, maar de nood is hoog. Er is heel veel te vertellen, maar het vertrouwen is wankel. Rustig aan, stapje voor stapje, letterlijk. De natuur werkt kalmerend, hij is vertrouwd met bossen, wind en regen, dieren. Zijn wieg stond in een land waar de bossen groot en donker zijn en vol met roofdieren.
Zijn huidige leven daarentegen is gevuld met allerlei dingen die hem angst aanjagen. Mensen (massa’s), geen vrienden en familie dichtbij hebben, zich moeilijk verstaanbaar kunnen maken, verantwoordelijkheid voor 2 families. Hij onderhoudt zijn gezin in Nederland en zijn stamgezin in zijn geboorteland.
En zo ontrolt zijn verhaal tijdens het wandelen. De eerste hoofdstukken van verwaarlozing, parentificatie, mishandeling en levensgevaar spreken boekdelen. Het is makkelijk voor te stellen hoe zijn wantrouwen is ontstaan, de stevige paniekstoornis zijn leven beheerst en hij opgebrand is na jaren doorzetten.
Maar dan. We slaan een nieuw pad in en opeens komen we bij andere hoofdstukken. “ Zolang mijn opa leefde werd niemand geslagen. Hij beschermde mij en mijn moeder en iedereen had respect voor hem. Hij was nooit boos op mij en altijd in voor een potje voetbal. Bij mijn opa kwamen altijd belangrijke mensen….”.
In de enkele seconden die mijn cliënt nodig had om zijn zin af te maken, groeide zowel mijn nieuwsgierigheid als mijn beeld van hoe het moet zijn geweest.
“Bij mijn opa kwamen altijd belangrijke mensen. Boswachters en jagers “. Ik had opeens een andere man naast me lopen. Hij straalde kalmte uit, praatte honderduit over het samenzijn met deze mannen op zijn vierde. Zuchtend merkte hij op dat het zijn mooiste herinnering was. Het leven was toen vol.
Ik heb gewandeld met deze man en zijn verhaal. Hij heeft zijn gelukzalige momenten met zijn opa, de jagers en boswachters herbeleefd. En ik heb deze belangrijke mensen ook een beetje mogen leren kennen. En gezien wat ze bijgedragen hebben aan de groei van deze man.
De volgende keer dat iemand het over belangrijke mensen heeft, zal ik me afvragen of het jagers en boswachters zijn geweest. En jij?
Geschreven door Irina Poleacov
voor De Buitenpsychologen
We hebben al de nodige wandelingen achter de rug.
De winter hebben we samen buiten getrotseerd en nu, tijdens een lentedag, komt het moment voor afscheid.
Een intakewandeling, een psycho-educatiewandeling, een systeemgesprekwandeling, een vergevingswandeling, een positieve psychologiewandeling, een evaluatiewandeling en meer hebben de revue gepasseerd.
Er is rust in het hoofd, inzicht in de eigen patronen, handvatten om ermee te breken en er is het een en ander ten goede veranderd.
Soorten afscheid
Als therapeut ken ik meerdere manieren van afscheid nemen van mijn cliënten.
Mensen die zelf aangeven dat ze voldoende geleerd hebben en verder kunnen.
Mensen die het moeilijk vinden een traject af te sluiten terwijl we het erover eens zijn dat het goed is zo.
Mensen die beter op een plek zijn bij iemand anders en ik doorverwijs.
Mensen die afhaken. Waarvan ik soms hoor wat ze misten en soms niks meer hoor.
Het spreekt voor zich dat de eerste groep, de vogels die zelfstandig het nest uitvliegen, de meeste voldoening geeft voor mij als therapeute. Het meest licht voelt.
De vogels die een zetje nodig hebben om uit te vliegen, doen een beroep op mijn verantwoordelijkheid als behandelaar om kaders te bieden. Het is aangenaam om met iemand te blijven wandelen die graag naar je luistert en dankbaar is voor jouw aandacht en luisterend oor. Ja hoor, deze therapeut heeft ook een ego. Maar dat is een ander verhaal :).
Cirkel rond
Het mooie van de natuur is dat het mij scherp houdt. Net als bij de cliënt blijven onderwerpen die eerder besproken zijn ook bij mij gekoppeld aan bepaalde plekken in de natuur.
“Oh ja, bij deze boom hadden we het de vorige keer over je relatie met je moeder!”. “Hé, de vorige keer bespraken we ook al dit onderwerp op de terugweg naar je auto”.
De natuur bewaart mijn aantekeningen op een zeer sprekende en zichtbare manier.
De mensen die afhaken hebben bewust en onbewust daar hun redenen voor. Het levert altijd nuttige informatie op om wel het moeilijke gesprek aan te gaan. Om verwachtingen en teleurstellingen uit te spreken, boosheid en frustratie te tonen, je plek in te nemen in jouw traject, jouw leven.
Dit traject sluiten we gezamenlijk af. Bij de boom waar we begonnen zijn sluiten we ook af. De cirkel is rond. Ons afscheid positief. De ruimte die de therapeutische relatie in heeft genomen, is weer beschikbaar voor een andere relatie. Misschien met de natuur of met zichzelf.
Afscheid heeft ruimte nodig. En ruimte kan pas ontstaan als er afscheid is.
De Buitenpsychologen/Irina Poleacov
Hoe vanzelfsprekend is het voor jou om in het leven beide handen aan het stuur te hebben? Of desnoods 1 hand, maar dan wel een sturende hand?
In de auto. JA.
Op de scooter, brommer, motor? JA.
Op de fiets? JA.
Toch?
Hoe zit het met je relaties? Je werk? De manier waarop je met problemen, conflicten en veranderingen omgaat?
Zit je daar nog achter het stuur?
Voordat je verder leest, daag ik je uit eerlijk antwoord op deze vragen te geven.
Burn-out
Vandaag wandel ik met een nieuwe cliënte. Sinds 10 maanden thuis, niet succesvol kunnen reïntegreren, veel op haar bordje.
Zij belt mij. Heeft me gevonden via internet. Naar buiten wil ze.
De zon schijnt op de hei. Voelt als een geluksmoment voor haar en voor mij.
Ze loopt snel dus ik vertraag.
Ze heeft veel meegemaakt en veel te vertellen. Dus ik luister.
Een burn-out is zelden alleen een burn-out. Vaak zijn mensen al jaren aan het overleven voordat het licht uit gaat. Zo ook mijn cliënte. Doorgaan, haar best doen, het beste ervan maken, blokken van het negatieve, incasseren, overleven, harder lopen, niet opgeven. Overgeleverd voelen aan de omstandigheden en de mensen om haar heen.
Besluit
Tot het niet meer kan. Tot er iets in opstand komt van binnen. “Genoeg! Nu ga ik beslissingen nemen over mijn leven!”
Vandaag is het resultaat van haar beslissing om weer aan het stuur te gaan zitten. Zij wil naar buiten met haar psycholoog en dat heeft ze geregeld. Zij wil actief vorm geven aan haar reintegratie. Het is nu tijd voor herstel en ontwikkeling. De tijd van overleven en blokken is voorbij.
Best spannend zo achter het stuur. Als ze verkeerd rijdt, heeft ze het zelf gedaan. Ze moet op tijd stoppen en bijtanken, ze kiest er zelf voor wie mee mag rijden en wie niet. En die kofferbak is open. Alle bagage die uit zicht was ligt nu open en bloot. Zij kiest wat nog mee mag reizen en wat opgeruimd en losgelaten mag worden.
Best een verantwoordelijkheid. Maar wat een vrijheid!
De Buitenpsychologen/Irina Poleacov
Even een flauwe vraag. Doe jij aan priming?
Even een betweterig antwoord. Ja, dat doe jij.
Ik ook. En alle levende wezens op aarde.
Priming: heighten the cognitive accessibility of thoughts about an item.
Simpel vertaald kun je priming als een voorbereiding zien om mensen vatbaar te maken voor jouw boodschap. Wat primer dus doet voor verf: het zorgt voor een betere hechting aan de ondergrond die je geschilderd wilt hebben.
Meer bewegen
Stel jij wilt dat jouw cliënt met depressie meer gaat bewegen. Dan zou je kunnen beginnen met een verhaal over de voordelen van bewegen. Of vertellen hoe mooi het bos er vanochtend uitzag tijdens je ochtendwandeling. Dan heb je al onbewust de cliënt geprimed. Gedachten aan buiten en bewegen zijn cognitief bereikbaarder geworden.
Andersom werkt het ook.
Je gaat naar een congres over EMDR. Je hebt je ingeschreven en je hebt de informatie over de dag gelezen.
Je neemt een cliënt over van een collega en leest het dossier van tevoren. Daarin staat het woord borderline. Alle kennis en gedachten over borderline die jij bezit, worden daarmee geactiveerd.
Priming!
We doen en ondergaan het ook in onze privé situatie.
Stel je wilt graag naar de zon, maar je partner heeft geen zin. Je herinnert hem of haar aan de vorige zonvakantie. Je praat over warmte, een andere omgeving verkennen, even niks hoeven. Lekker.
Je krijgt een folder met de nieuwste aanbiedingen bij de Albert Heijn. Je ziet een reclame over die Dacia Duster die toch wel erg voordelig is. Je ziet bij de huisarts een brochure over vitamine D tekort.
Priming everywhere.
Wandeltherapie
Wat heeft dit nu te maken met natuur en De Buitenpsychologen?
Daar kom ik nu op.
Op onze site staat wandeltherapie. Met groene plaatjes en al. Eerste priming-ronde.
We vertellen bij aanmelding dat we in en met de natuur werken. Tweede ronde.
De intake vindt buiten plaats. 3 maal is scheepsrecht.
En wat hebben mensen hieraan?
Mensen kiezen bewust voor ons. Dat is de eerste stap richting activatie en de natuur.
De eerste wandeling met ons bevestigt de initiële priming.
Een eerste inzicht, indruk of ervaring buiten in de natuur volgt.
Bewust of onbewust is de cognitieve weg naar natuur, wandelen en bewegen geopend.
Ben je dan klaar?
Soms wel. Mensen krijgen snel toegang tot eigen gezonde mechanismen onder het lopen en wandelen!
De Buitenpsychologen/Irina Poleacov
Ruimte
Vergeven is makkelijk. En vergeven is moeilijk. Dat was vaak de conclusie van cliënten die ik in mijn behandelkamer zag. Moeilijk om ermee te beginnen en ermee door te gaan. Maar zodra het kwartje gevallen was en men de ruimte voelde dat het met zich meebracht, was het eigenlijk heel makkelijk. En logisch.
Tijdens het wandelen met cliënten komt vaak zo een moment voorbij.
Waarop ik denk: “Wat zou ik je die ruimte gunnen!”.
En dan stel ik maar de vraag. “Heb je jezelf/je partner/je vader/je moeder/je oom enzovoort eigenlijk wel vergeven voor wat er gebeurd is?”. Het antwoord is altijd emotioneel beladen. Ook als die cognitief weggepraat wordt.
Men wordt verdrietig, boos, stil, gespannen, praterig of onzeker als het over vergeven gaat. Vergeven en vergeten of goedkeuren worden door elkaar heen gehaald. Het onderzoeken van iemand zijn denkkader rondom vergeven is nog maar een begin. Daarna pas dalen we af in de wereld van de emoties die vast zijn komen te zitten in de loop der jaren.
Opruimen
Maar soms weet iemand precies wat haar te doen staat. Het woord vergeven is slechts een trigger voor het proces wat in de startblokken staat. Źo iemand heb ik de afgelopen maanden mogen begeleiden. Ze reageerde nog wel boos en ongelovig toen ik vroeg of ze haar vader kon vergeven. Maar wist zeker dat het tijd was. Tijd om op te ruimen.
Ik vroeg haar een brief te schrijven aan haar vader. Hem daarin alles laten weten wat ze aan hem had beleefd en had gemist. Geen censuur, geen sweet-talk. Als de brief af was, mocht ze het meenemen naar onze sessies buiten.
En dat deed ze.
We zochten een boom uit die haar aan haar vader deed denken. Een grote eik aan de rand van het bos.
Na een korte ademhalingsoefening om te gronden begon ze de brief aan haar vader voor te lezen. Er kwamen boosheid, verdriet en smeekbedes uit. Liefde, respect en begrip. Cliënte veranderde in haar toon langzaam van een klein boos en bang meisje in een sterke en liefdevolle vrouw. En toen was de brief voorgelezen. De emoties geuit. De natuur om ons heen stil.
Vrede
We sloten af met een korte mindfulness oefening. Nog even in het lichaam blijven, bij het gevoel, voordat we weer de cognitie indoken. Met de rug naar de grote eik en ons gezicht in de zon, evalueerden we de oefening. Of beter gezegd life event. Cliënte had vrede gesloten. Niet met haar vader, maar met haar eigen kleine meisje. Ze had haar een stem gegeven en ondersteund. Dat hoefde haar vader niet meer te doen. Ze was vrij.
De Buitenpsychologen/Irina Poleacov
Nieuwetijdskinderen, ADHD, hoog sensitiviteit, excellente klassen, leerlingen en scholen. Zomaar een greep uit de kreten waar je als ouder mee te maken krijgt. Het gemiddelde kind bestaat bijna niet meer.
Of hij ooit bestaan heeft laat ik maar in het midden. Het kind 3.0 is in ieder geval overal gesignaleerd.
Hoe zit het met de ouder 3.0?
Kwetsbaar
Veel van mijn buiten-gesprekken gaan uiteindelijk over de kinderen van mijn cliënten. Zodra ze zichzelf beter voelen en veranderingen in hun leven gaan doorvoeren, komt het thuisfront meer op de voorgrond te staan.
Vaak is de vraag hoe iemand beter voor zichzelf kan zorgen en tegelijkertijd een goede moeder of vader is en blijft. En hoe de eigen lessen doorgegeven kunnen worden aan de kids. Zodat zij niet zo hoeven te struggelen als hun ouders.
De vraag die ik altijd stel is: ” Wat voor moeder of vader had je willen zijn?”. En daar volgt vaak een emotioneel antwoord op.
Voorbij de rationalisaties (ik doe het volgens mij wel goed, want mijn kinderen gaan lekker), de vergelijkingen (ik ben een betere ouder dan dat ik heb gekend of mijn ouders waren zo goed daar kan ik niet aan tippen) en de voornemens (ik probeer ze meer van dit of dat mee te geven) komt de kwetsbaarheid aan bod. Er is niks kwetsbaarder dan een ouder zijn.
Natuur
Ik was voor de zwangerschap een belezen en wetenschappelijk georiënteerde moeder in spé. Niks liep volgens de theorieën en kennis die ik tot me had genomen en daarmee begon mijn zoektocht naar wat voor moeder ik kon zijn. Want de moeder die ik had willen zijn was ik niet. En alle boeken over het kind 3.0 konden die ideale ouder niet van me maken. In gesprekken met moeders kwam ik veel goedbedoelde oplossingen tegen, maar het ging nooit over de moeder die men had willen zijn. En vaak niet was.
Sinds ik het grootste gedeelte van de dag buiten en in de natuur ben kreeg ik mijn antwoorden. Ik had een altijd zachte, altijd serene, altijd rustige en begripvolle moeder willen zijn. Nooit boos, nooit ongeduldig, nooit gestrest en nooit onredelijk. De natuur liet me zien dat er een harde en vernietigende kracht in haar huist. En een tedere, accepterende, geduldige en liefdevolle kracht. Die moeiteloos in elkaar overgaan en elkaar aanvullen.
Inzicht
Al wandelend met mijn cliënten zagen we de stormschade, sneeuwschade en de impact van de droogte. We zagen het leven wat in de afgebroken stammen gewoon doorging in de vorm van insecten, paddestoelen en planten. De hei die na de regen toch weer groen en paars kleurde. Nu in de herfst, laten de meeste bomen in volledige overgave hun bladeren los en keren zich naar binnen voor de winter. Ze zien er dood uit, maar zijn het niet. Ze zijn in rust.
Ik liet dit inzicht een keer vallen tijdens een gesprek met een dierbare vriendin. Dat ik geen modelmoeder ben, maar meer een natuurmoeder. En ze verraste me. ” Natuurlijk, jij bent een leeuwenmoeder! Dat wist ik allang”.
Een leeuwenmoeder…en een ouder 3.0″
Wat voor ouder ben jij? En wat heeft de natuur jou daarin te leren?
De Buitenpsychologen/Irina Poleacov
“Tijdens dit traject met jou heb ik geleerd dat ik een keuze heb”.
Zo sloten we vandaag een traject van 6 wandelingen en 2 binnen sessies af. “Het leven doet, mensen doen, dingen gebeuren. En ik kan kiezen wat mijn reactie daarop is. Het stuur in handen nemen en sturen. Ik weet dat het me niet altijd gaat lukken, maar ik weet wat me te doen staat”.
Hulpvraag
Soms is de hulpvraag van mensen pijnlijk en complex. Dan zitten er veel hobbels tussen het willen veranderen en loslaten van het oude en het gewend zijn aan vertrouwde automatische patronen. Mijn rol wisselt dan tussen een luisterend oor zijn, erkennen van het ervaren leed en samen zoeken naar de motivatie die nodig is voor werkelijk actief in therapie te geraken.
Soms zijn mensen helemaal klaar voor de verandering die nodig is. De hobbels die er zijn worden zelfstandig genomen. De aangereikte informatie wordt gretig opgenomen en eigen gemaakt. Mijn rol is dan meer reflecterend, confronterend en faciliterend.
De natuur
Dit zal voor elke behandelaar herkenbaar zijn denk ik. Maar wat is de rol van mijn co-therapeut, de natuur? Met een menselijke therapeut overleg je verbaal. Je hanteert wellicht dezelfde professionele denkkaders en gelooft in dezelfde interventies of niet. Je hebt een klik met elkaar of niet. Er komt een hoop denken, theorie en meningen bij kijken.
Dat werkt op de hei toch wel anders. De ene keer werk ik samen met een verregende en drassige heide. En de andere keer met een zonovergoten bevroren omgeving. Natuurlijk ben ik blijer met meer zon, maar de klik is er altijd. En discussiëren over het behandelplan of de juiste interventie is er niet bij. De natuur om ons heen is. Punt. Het heeft geen mening over ons of zichzelf, het maakt zich geen zorgen over mijn cliënt, hoeft geen administratie bij te houden en heeft een logische, consequente en terugkerende cyclus. In de winter is het stil, in het voorjaar een groei-explosie, in de zomer zinderend en loom en in de herfst winderig en vol oud blad.
Inspirerende collega
Het is een relaxte en inspirerende collega eigenlijk. En een hulpverlener. Dat vond mijn cliënt van vandaag ook.
Na een korte stiltewandeling waarin hij spullen verzamelde, stopten we op een beschutte plek voor een natuurwerk. Binnen de kortste keren had hij zijn leven vormgegeven met behulp van takken, stenen, dennenappels en aarde. De hele heide werd meegenomen in zijn beleving. Ik werd meegenomen in een verhaal over thuis zijn in het eigen huis en gezin, de tijd nemen om in de natuur te zijn en over standvastig en geaard staan in het leven. Zoals de grote witte kei die we tegenkwamen en niet mee konden slepen…
Er was overzicht. Acceptatie van hoe het is geweest en hoe het nu is. En een gevoel van keuzevrijheid. Zoals hij op de heide alles mocht kiezen om zijn leven mee vorm te geven, maar zich wel aan de natuurwetten te houden had. Denk aan een zware kei, maar ook de vorm van takken en ander biologisch materiaal die al bepaald is. Hij besefte dat hij zich niet druk hoefde te maken daarover, want daar hebben we geen controle over in het leven. Hij voelde wel de keuze om het te rangschikken zoals het voor hem het beste was op dat moment.
Ben jij eraan toe om de natuur als jouw (co)-therapeut te ontmoeten? Om eens vanuit een andere kader naar jezelf of je cliënten te kijken?
Wij horen het graag!
Weet jij nog wat de geur van ijs en ijzel is? Heb je onlangs nog bewust de warmte van de winterzon op je broek waargenomen? Vol ontzag naar een bevroren bos of heide gekeken? En tegelijkertijd een specht aan het werk gehoord ergens ver boven je hoofd?
Winterversie
Twee weken terug, mochten de wandelingen plaatsvinden in een bevroren landschap. Meestal met een warm zonnetje. We hebben ons vergaapt aan de schittering van de heide, overdekt met ontelbare tijdelijke diamantjes van ijs. Unaniem besloten dat we de zonnige route gingen lopen om zoveel mogelijk licht en warmte op te zuigen. En de winterversie van de eerder beschreven zintuigenwandeling veelvuldig gedaan. Want dan arriveer je echt, ben je echt waar je lichaam ook is.
Als Buitenpsycholoog ontmoet ik zoveel mooie mensen. Ze weten eigenlijk wel waar de schoen wringt en vaak ook nog wat ze zouden moeten doen en laten. En anders komen we daar samen achter. Maar dan? Hoe zet je cognitief weten om in fysiek, psychisch en zelfs spiritueel weten? Oftewel, hoe zet je weten om in voelen, waarnemen en doen? Zodat het goed en kloppend voelt en de moeite waard is om al je oude disfunctionele, maar o zo vertrouwde patronen overboord te gooien.
Natuurwerk
Dan moet je het ervaren! Zodoende kwamen een cliënte, Mirjam, en ik tot het maken van een natuurwerk/schilderij. Na een korte wandeling in stilte waarbij zij de opdracht had om iets wat haar aantrok mee te nemen voor haar natuurwerk. We gingen in het zonnetje zitten en zij legde me uit wat haar meegenomen groene tak voor haar betekende. Al pratend en onderzoekend werd er nog een droge tak bijgepakt en een dennenappel. We bleven hangen bij haar droge tak. Daar zat iets vast, emotioneel gesproken dan. Waar de groene tak stond voor verbinding met anderen, levenskracht en samenzijn als onderdeel van het grote geheel, werd de droge tak speciaal gemaakt en voelde kwetsbaar voor Mirjam. Het kon namelijk stuk en was ingewikkeld opgebouwd.
Hondje
We waren zo gefocust op het ingewikkelde verhaal over de droge tak dat we het kleine vriendelijke hondje niet zagen. Pas toen hij een stuk van die tak afbeet, ons trots aankeek, het weggooide en weer terugrende naar zijn baasje, ontwaakten we. Letterlijk. “Zo, dat is ook weer opgelost!” zei Mirjam, voordat we in lachen uitbarsten. De tranen van frustratie en gemis maakten plaats voor tranen van opluchting. Ja, dat was het! Door zichzelf als onderdeel van het geheel te zien, tak nummer 1, kon ook die liefdesrelatie opgenomen worden in het geheel van relaties. Minder isolatie, minder eenzaamheid en minder ingewikkeld.
Relaties
Hoezo is een liefdesrelatie anders dan andere relaties? Waarom moet er zoveel druk op staan? Je hangt je hele levensgeluk toch ook niet aan een vriendschap? Of verwacht dat een vriend of vriendin je ALLES kan geven wat je nodig hebt? Mag het ook luchtig blijven? Meegroeien met jou? Of juist losgelaten worden als het niet meer meegroeit…
Ik nam afscheid van een paar stralende ogen bij de ingang van de heide. Dank je wel hondje voor je interventie! Zo weet je nooit wat er kan gebeuren in de natuur. Het is net zo dynamisch en eigen als het leven zelf. Het leven als stromend geheel en niet als gefragmenteerde delen van een statische en niet passende puzzel. En deze sessie met wat extra hulp van de natuur!
De Buitenpsychologen/Irina Poleacov